1. Tên di tích:Lăng mộ Quảng cơ Hà Tân
2. Loại di tích: Lịch sử
3. Quyết định: UBND Tỉnh Quảng Nam xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh theo quyết định Quyết định số 619/QĐ-UBND ngày 18 tháng 2 năm 2016.
4. Địa chỉ di tích:Thôn Phong Ngũ, Xã Điện Thắng Nam, Thị xã Điện Bàn.
5. Tóm lược thông tin về di tích:
Sĩ phu Hà Tân, tên đầy đủ là Hà Đức Tân, sinh ngày 15/02/1860 trong một gia đình nho học tại làng Phong Ngũ, xã Điện Thắng, nay là xã Điện Thắng Nam. Thuở nhỏ ông học rất sáng dạ, thông minh, giỏi võ nghệ, cung kiếm. Là sỹ phu am tường đạo học nho giáo, nhận thức được lòng ái quốc thương dân, ông không thể làm ngơ trước cảnh nước mất, nhà tan, dù sống trong cảnh gia đình êm ấm, nhưng ông quyết một lòng tham gia Nghĩa hội xông pha trận mạc. Dưới sự lãnh đạo kiệt xuất của chủ tướng Nguyễn Duy Hiệu, ông góp phần cùng với nghĩa binh lập nhiều chiến công rực rỡ, gây cho giặc Pháp nhiều phen tổn thất nặng nề.
Tháng 5/1886, chấp hành mệnh lệnh của cấp trên ông trở về quê nhà thi hành nhiệm vụ tiêu diệt bọn giặc Pháp kéo đường dây thép (dây điện thoại) trên QL 1A thuộc khu vực thôn Viêm Minh Tây (nay là thôn Viêm Tây 1 xã Điện Thắng Bắc). Qua nhiều ngày phục kích theo dõi, lợi dụng sơ hở của bọn giặc ông xông đến tấn công trực diện hai tên lính Pháp, chúng hoảng hốt bỏ chạy, Hà Tân cùng đồng đội truy đuổi buộc chúng phải cuối đầu xin hàng, bị trói chuyển về căn cứ của Nghĩa hội. Qua chiến công này, chủ sói nghĩa binh tuyên dương và phong cho ông chức Quản Cơ, một viên quan võ của Nghĩa hội, do đó tên Quản Cơ Hà Tân được lưu truyền đến ngày nay.
Khi nhận nhiệm vụ mới, ông chiêu mộ trai tráng trong làng và các vùng lân cận vào nghĩa binh. Ông chọn cánh đồng Thùy Dục để làm nơi tập luyện võ nghệ, rèn giũa binh khí. Ông tổ chức nhiều trận đánh xuất quỷ nhập thần, cụ thể như trận chặn đánh toán lính của triều đình với sự hỗ trợ của quân Pháp tiến từ La Qua lên Phong Thử do Khâm sai Phan Liêm cầm đầu. Tên tuổi của ông được lan truyền rộng rãi trong nhân dân các làng cả tổng, huyện lúc bấy giờ. Bọn giặc nghe đến tên Quản Tân là khiếp sợ, cho nên chúng quyết tâm trừ khử và treo giải thưởng cho ai chỉ điểm để bắt được ông.
Trong lúc thi hành nhiệm vụ tại khu vực thuộc thôn Thanh Quýt (xã Điện Thắng Trung ngày nay), ông bị bọn tay sai phát hiện và báo cho quan thầy Pháp, chúng tổ chức bủa vây mai phục, không may ông sa vào tay giặc nhưng Quản cơ Hà Tân vẫn ngẩng cao đầu dùng những lời đanh thép chửi thẳng vào mặt quân thù trước sự chứng kiến và cảm phục của dân làng, sau đó chúng giam ông vào Nhà ngục Quảng Nam. Tại đây, giặc đã dùng mọi thủ đoạn mua chuộc, dụ dỗ nhưng ông không hề nao núng, nêu cao khí tiết của một nghĩa binh một lòng trung thành với chủ soái, thà hy sinh mạng sống chứ nhất định không khai báo để bảo vệ cơ sở và phong trào.
Thấy không thể khuất phục và lay chuyển được ý chí sắt đá của ông, ngày mồng 5 tháng 9 năm Bính Tuất 1886, giặc đưa ông đến Bến Thuế - Vĩnh Điện để hành hình. Trước giờ xử trảm Quản cơ Hà Tân vẫn ung dung bình thản không một chút sợ hải mà đanh thép vạch trần tội ác của kẻ thù. Giặc chém cổ ông, đầu rơi, máu chảy nhộm đỏ cả một vùng nơi hành hình. Dã tâm hơn, thi thể của ông bọn giặc không chôn cất mà vức xác bêu đầu tại Bến Thuế. Cảm kích trước tinh thần yêu nước, vì nghĩa quên mình của ông, thân nhân cùng dân làng Châu Phong Ngũ Giáp âm thầm đứng ra nghinh chiếc đầu đưa lên bè tre xuôi dòng Vĩnh Điện đưa về quê nhà, chọn vùng đất rộng trên cánh đồng ở cuối làng làm nơi chôn cất ông. Qua nhiều năm, do thiên tai lũ lụt, nắm mộ của ông bị bồi thãnh 1 bãi đất dần hình thành Lăng mộ ngày nay.
Để tỏ lòng nhớ ơn công lao và sự hy sinh đầy dũng khí của Quản cơ Hà Tân trong phong trào Nghĩa Hội, năm 1890 dân làng và bà con trong dòng tộc họ Hà đã lập lăng để thờ ngay trên nền ngôi mộ của ông và trùng tu tôn tạo qua nhiều lần, hằng năm đến ngày mất của ông, ngày lễ, tết cổ truyền dân tộc dân làng đều tổ chức viếng thăm, hương khói và giáo dục truyền thống yêu nước của thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.Sự kiện lịch sử trên được nhân dân lưu truyền và ghi chép vào gia phả của dòng tộc, được ghi chép vào lịch sử làng và lịch sử của Đảng bộ xã Điện Thắng do Trường Đại học khoa học Huế biên soạn và dự thảo Lịch sử Đảng bộ xã Điện Thắng hiện nay.
Với những cống hiến hy sinh to lớn của ông và lịch sử ngôi mộ qua thời gian đã minh chứng cho những giá trị to lớn về văn hóa, truyền thống của dân tộc. Trên cơ sở đề xuất của xã và các ngành của thị xã, UBND tỉnh Quảng Nam đã có Quyết định số 619/QĐ-UBND ngày 18 tháng 2 năm 2016 công nhận “Lăng ông Quản Cơ Hà Tân” là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh.
Sáng ngày 04/9/2016, xã Điện Thắng Nam đã long trọng tổ chức lễ đón nhận bằng công nhận di tích lịch sử văn hoá cấp tỉnh“Lăng ông Quản Cơ Hà Tân”. Sau buổi lễ đón nhận bằng công nhận, địa phương sẽ phối hợp với tộc họ tiếp tục chăm sóc, bảo vệ, tôn tạo di tích, phát huy các giá trị của di tích trong giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ xã nhà trong thời gian đến.